Τι είναι η ραγάδα;
Πρόκειται για ένα “σκίσιμο” , δηλαδή έναν τραυματισμό την εσωτερική στοιβάδα του εντέρου (βλεννογόνο).
Φυσιολογικά ο βλεννογόνος είναι ελαστικός και επενδύει εσωτερικά το έντερο και τον πρωκτικό σωλήνα. Όταν τραυματιστεί και δεν προλαβαίνει να επουλωθεί, δημιουργείται η ραγάδα.
Πώς εμφανίζεται κλινικά; Τι συμπτώματα έχει;
Κυρίως έχει πόνο. Πρόκειται για εντονότατο πόνο ή κάψιμο κατά την κένωση, σε σημείο που οι περισσότεροι ασθενείς σχεδόν κλαίνε για να ενεργηθούν. Αυτό φέρνει έντονη δυσκοιλιότητα η οποία με τη σειρά της επιδεινώνει τη ραγάδα μην αφήνοντας την να επουλωθεί.
Κατά την κένωση μπορεί να υπάρξει και αιμορραγία. Φρέσκο αίμα διαπιστώνεται στο χαρτί ή στο νερό της τουαλέτας. Μερικές φορές η αιμορραγία είναι το μόνο σύμπτωμα , με τον πόνο να απουσιάζει ή να είναι ελάχιστος και τότε οι περισσότεροι ασθενείς νομίζουν πως έχουν αιμορροΐδες.
Τι προκαλεί τη ραγάδα;
Συνήθως είναι τα σκληρά κόπρανα και η δυσκοιλιότητα. Συνδέεται όμως και με άλλες καταστάσεις όπως τραυματισμοί, ελκώδης κολίτιδα ή νόσος Crohn, ακόμη και ορμονικές διαταραχές σε γυναίκες εγκύους ή σε εμμηνόπαυση.
Κυρίως όμως η χρόνια δυσκοιλιότητα, το υπερβολικό σφίξιμο, τα μεγάλα και σκληρά κόπρανα , προκαλούν διαστολή του πρωκτικού δακτυλίου και σκίσιμο αυτού.
Εφόσον δημιουργηθεί η ραγάδα, προκαλείται φαύλος κύκλος. Ο πόνος προκαλεί έντονο σπασμό στους σφιγκτήρες, αυτό επιδεινώνει τη δυσκοιλιότητα διότι δεν αφήνει τα κόπρανα να περάσουν εύκολα, κι όταν αυτά εξέρχονται, ξανατραυματίζουν την περιοχή που ήταν σε φάση επούλωσης , η ραγάδα δεν επουλώνεται ποτέ, αντιθέτως επιδεινώνεται.
Πως αντιμετωπίζεται; Χρειάζεται χειρουργείο;
Όταν η ραγάδα έχει μια πρόσφατη εμφάνιση (έως 3 μήνες) τη χαρακτηρίζουμε ως οξεία ραγάδα, ενώ εάν δεν έχει επουλωθεί μετά τους 3 μήνες τότε πρόκειται για χρόνια ραγάδα και χρειάζεται χειρουργείο.
Η Οξεία ραγάδα αντιμετωπίζεται μη χειρουργικά. Καταρχήν πρέπει να καταπολεμήσει κανείς τη δυσκοιλιότητα με υπακτικά και φυτικές ίνες. Οι κενώσεις πρέπει να γίνονται καθημερινά και εύκολα με μαλακά κόπρανα. Εάν κανείς λαμβάνει φάρμακα που προκαλούν δυσκοιλιότητα πρέπει να τα διακόπτει (π.χ. σίδηρος, ψυχοφάρμακα κλπ).
Επίσης πρέπει να δοθούν παυσίπονα ώστε η κένωση να είναι όσο το δυνατό ανώδυνη, συνήθως κάποιο αντιφλεγμονώδες εκ του στόματος.
Τοπικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορα σκευάσματα όπως αναισθητικές κρέμες (Xylocaine), ή κρέμες με φάρμακα που χαλαρώνουν το σπασμό του σφικτήρα (με νιτρογλυκερίνη όπως rectogesic). Επίσης υπόθετα με υαλουρονικό (Cicatridina) που μαλακώνουν την περιοχή και επιταχύνουν την επούλωση.
Επιπρόσθετα, τοπικά ενέσεις με Botox , μπορούν να προκαλέσουν προσωρινή παράλυση του σφιγκτήρα και να δώσουν χρόνο στη ραγάδα να επουλωθεί.
Φυσικά όλα αυτά τα σκευάσματα έχουν αντενδείξεις κυρίως σε εγκυμονούσες, παιδιά, άτομα που εμφανίζουν κεφαλαλγία μετά από τη λήψη τους, άτομα με αλλεργίες, υπόταση κ.λ.π.
Τελικά πότε χρειάζεται χειρουργείο;
Στη χρόνια ραγάδα και που όλα τα άλλα μέτρα έχουν αποτύχει χρειάζεται χειρουργείο. Όταν ο ασθενής πονά και υποφέρει για πάνω από 3 μήνες τότε το χειρουργείο αποτελεί την καλύτερη λύση διότι έχει και τα υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας.
Ποιο είναι το χειρουργείο;
Παγκοσμίως το χειρουργείο είναι η πλαγία έσω σφιγκτηροτομή. Από τους δύο σφικτηριακούς μηχανισμούς που έχουμε στην περιοχή του πρωκτού (έξω και έσω σφιγκτήρας), γίνεται μερική διατομή του Έσω σφιγκτήρα. Αυτό προκαλεί χάλαση (χαλάρωση) του σφιγκτήρα, μείωση του σπασμού και του πόνου άμεσα και σταδιακή επούλωση της ραγάδας. Ταυτόχρονα διενεργείται και αφαίρεση της ραγάδας δηλαδή αφαιρείται ο συνοδός πολύποδας, και νεαροποιούνται τα χείλη της ώστε να αρχίσει η σταδιακή επούλωση του βλεννογόνου.
Η επούλωση μετά την πλαγία έσω σφιγκτηροτομή διαρκεί αναλόγως του μεγέθους και της χρονιότητας της ραγάδος, από 10 ημέρες έως και 8 εβδομάδες. Σε αυτό το χρονικά διάστημα φροντίζουμε τη δυσκοιλιότητα και τον πόνο, με υπακτικά και παυσίπονα, αλλά και τοπικά μέτρα ώστε ο ασθενής να μπορεί εύκολα να ενεργηθεί.
Η μέθοδος έχει σχεδόν 100% επιτυχία, η ραγάδα επουλώνεται και θεραπεύεται χωρίς να υποτροπιάσει.
Υποτροπή ή μη επούλωση της ραγάδος, μπορεί να σημαίνει είτε μη επαρκή πλαγία έσω σφιγκτηροτομή , είτε υποκείμενο νόσημα όπως νόσος Crohn , ελκώδης κολίτιδα. Για αυτό το λόγο και προκειμένου να αποκλειστούν άλλα αίτια, κυρίως παθολογικά, θα πρέπει να λαμβάνεται βιοψία του βλεννογόνου κατά τη διάρκεια του χειρουργείου της σφιγκτηροτομής.
Υπάρχουν άλλες τεχνικές για την πλαγία έσω σφιγκτηροτομή;
Στην πραγματικότητα όχι. Τα τελευταία χρόνια διαφημίζεται το laser ως τεχνική αλλά στην ουσία είτε χρησιμοποιείς το laser ως μαχαίρι για τη διατομή του σφιγκτήρα, είτε χρησιμοποιείς την κλασική διαθερμία, η τεχνική είναι η ίδια : Διενεργείται πλαγία έσω σφιγκτηροτομή.
Η μετεγχειρητική πορεία αλλά και ο πόνος είναι ακριβώς ο ίδιος. Οι ασθενείς σχεδόν πάντα εξέρχονται την ίδια ημέρα, μετά από λίγες ώρες και λαμβάνουν την ίδια αγωγή. Ο χρόνος επούλωσης είναι επίσης ο ίδιος, γιατί αυτός εξαρτάται από το μέγεθος της ραγάδας.
Η χρήση laser στη σφιγκτηροτομή είναι απλή και εύκολη και τείνει να καθιερωθεί, όπως και για τις περισσότερες παθήσεις του πρωκτικού σωλήνα.
Υπάρχει πιθανότητα ακράτειας μετά από την πλαγία έσω σφιγκηροτομή;
Είναι εξαιρετικά μικρή μια τέτοια πιθανότητα. Εάν συνυπάρχουν τοπικά κι άλλα προβλήματα όπως απώλεια της δύναμης του σφιγκτήρα λόγω ηλικίας (>70 ετών), εγκεφαλικών, προηγηθείσες επεμβάσεις στην περιοχή (αιμορροϊδεκτομή, συρίγγια), πολλαπλοί φυσιολογικοί τοκετοί με επισιοτομές, τότε πράγματι μπορεί ακόμη και μια μη εκτεταμένη σφιγκτηροτομή να επιφέρει μικρά προβλήματα ακράτειας, κυρίως αερίων και υδαρών κοπράνων όταν ο ασθενής σφίγγεται, σηκώνει βάρη , γελάει κλπ.
Γενικά όμως σε νέους και υγιείς ανθρώπους είναι εξαιρετικά σπάνιο.
Πότε πρέπει να πάω στον ιατρό; μήπως να περιμένω λίγο ακόμη;
Όχι…..η κλινική εξέταση βοηθά στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία όλων των παθήσεων του πρωκτού. Είτε πρόκειται για ραγάδα, είτε για αιμορροΐδες, είτε για περιεδρικό απόστημα ή συρίγγιο, ο ασθενής πρέπει το ταχύτερο να ζητά εξέταση από το γιατρό του.
Ο πόνος στην περιοχή του πρωκτού αποτελεί όπως και η αιμορραγία, επείγουσα κατάσταση και απαιτεί άμεση ιατρική εκτίμηση. Ασθενείς που χάνουν χρόνο πιστεύοντας πως θα υποχωρήσει μόνο του ή με παυσίπονα, συνήθως έρχονται σε προχωρημένο στάδιο και, είτε πρόκειται για ραγάδα , είτε για απόστημα, είτε για θρομβωμένη αιμορροΐδα η θεραπεία τους ξεκινά καθυστερημένα αυξάνοντας την πιθανότητα σοβαρών επιπλοκών. Ο ιατρός θα τους είχε βοηθήσει πιο εύκολα , αποφεύγοντας πόνο και ταλαιπωρία…..